Ενδεχομένως κάποιοι αναγνώστες να είναι μαθητές σχολείου ή να έχουν παιδιά που είναι μαθητές σχολείου. Πιθανό να μην επιθυμούν τη συμμετοχή στην σχολική προσευχή, τους εκκλησιασμούς, και το μάθημα των θρησκευτικών. Έκανα λοιπόν μια έρευνα στο διαδίκτυο και αυτο που διαπίστωσα είναι ότι -στα χαρτιά τουλάχιστον- η απαλλαγή είναι μια πολύ εύκολη υπόθεση.
Το site theschooligans.gr μέσα από την ενότητα «Μάθε τα δικαιώματά σου» δίνει απαντήσεις σε μαθητές που στέλνουν αληθινά περιστατικά με άδικες τιμωρίες ή παράνομες απειλές σχετικά με τη συμμετοχή σε σχολικές εορτές, τις απουσίες, και ναι-το μάθημα των θρησκευτικών.
Η πιο πρόσφατη εγκύκλιος του Υπουργείου Εθνικής Παιδείας για το θέμα είναι από τις 13/6/2002 υπάρχει ολόκληρο εδώ (site Διεύθ. Δευτεροβάθμιας Εκπαίδευσης Ν. Ξάνθης) και δηλώνει ότι:
…η απαλλαγή αυτή πρέπει να στηρίζεται σε δήλωση του ίδιου του μαθητή αν είναι ενήλικος ή των γονέων του αν είναι ανήλικος στην οποία θα αναφέρει ότι δεν είναι Χριστιανός Ορθόδοξος, χωρίς να είναι υποχρεωτική η αναφορά του θρησκεύματος στο οποίο ανήκει.
Όμως ακόλουθη σύσταση της Αρχής Προστασίας Δεδομένων Προσωπικού Χαρακτήρα στις 25/6/2002 καταλήγει ότι:
[το Υπουργείο] Να εκδώσει κάθε αναγκαία οδηγία προς τις οικείες εκπαιδευτικές αρχές και τους διευθυντές των σχολειών ώστε, εφεξής, από τους γονείς ή κηδεμόνες που επιθυμούν τα παιδιά τους να απαλλαγούν από το μάθημα των θρησκευτικών να μην ζητείται να δηλώνουν, αν είναι άθρησκοι, ετερόδοξοι ή ετερόθρησκοι, αλλά να ασκούν το δικαίωμα τους αυτό, κατ΄ επίκληση των πεποιθήσεών τους και χωρίς να προβαίνουν σε καμία περαιτέρω διευκρίνιση.
Εξ’ού και το Δελτίου Τύπου του Υπουργείου στις 24/2/2005:
…για όσους μαθητές δεν επιθυμούν την παρακολούθηση, ή την συμμετοχή τους στις ανωτέρω δραστηριότητες, το Υπουργείο Παιδείας με την Εγκύκλιο Γ2/ 61723-13/6/2002, παρέχει το δικαίωμα της πλήρους απαλλαγής τους, αρκεί ο ίδιος ο μαθητής, ή ο γονέας αυτού, να δηλώσει εγγράφως την επιθυμία του χωρίς να υποχρεούται σε καμία περαιτέρω εξήγηση, ή διευκρίνιση.
Υπάρχει όμως μια άλλη εγκύκλιος του Υπουργείου που βρήκα επίσης στο πλούσιο site του Νομού Ξάνθης και δίνει τη δυνατότητα στα σχολεία να τροποποιήσουν το πρόγραμμα ώστε τα θρησκευτικά να διδάσκονται την τελευταία ώρα της ημέρας και να αφήνουν τα παιδιά που δεν συμμετέχουν να φύγουν μια ώρα νωρίτερα:
…Επίσης, εφόσον οι λειτουργικές ανάγκες το επιτρέπουν, είναι δυνατόν να διαμορφώνεται το ωρολόγιο πρόγραμμα του σχολείου με τρόπο ώστε τα Θρησκευτικά στις τάξεις που φοιτούν μη ορθόδοξοι μαθητές να διδάσκονται την τελευταία διδακτική ώρα, για να μπορούν οι μαθητές αυτοί να αποχωρούν από το σχολείο, ύστερα από υποβολή σχετικής δήλωσης των γονέων τους.
Δική μου ερμηνεία είναι ότι εξ’υπακούεται ότι μπορούν οι απαλλαγμένοι μαθητές να πάνε στο μάθημα μετά το τέλος της πρωϊνής προσευχής χωρίς κυρώσεις, όμως καλό να γίνει σχετική ερώτηση στο υπουργείο για διευκρίνηση.
Αν κάποιος έχει ήδη υποβάλλει σχετική δήλωση, ευχαρίστως να μου στείλει το κείμενο ώστε να τεθεί στη διάθεση των υπόλοιπων αναγνωστών για εύκολη εκτύπωση και υπογραφή.
atheoi.ORG 
Στο δικό μου σχολείο (2α και 3η λυκείου), σπάνια έφτανα πριν την ώρα της προσευχης, συνήθως ήμουν εκεί μετά, κι ακόμα κι όταν ήμουν εκεί δεν συμμετείχα ενεργά ποτέ, μπορεί να μην είχα απαλλαγή από το μάθημα των θρησκευτικών, όμως κατά τους «υποχρεωτικούς» εκκλησιασμούς, ουδής με ανάγκασε ποτέ να μπώ παρά τη θέληση μου στην εκκλησία, είχα επικαλεστεί προσωπικούς λόγους και το είχα δηλώσει και στην διευθύντρια του σχολείου. Συνήθως καθόμουν στο προαύλιο της εκκλησίας.
Πάντως είναι καλό να έχουν οι μαθητές το δικαίωμα της επιλογής όσον αφορά αυτό το θέμα, και ακόμα καλύτερο θα είναι αυτοί που θέλουν, όντως να το πράξουν χωρίς να φοβούνται.
Καλά όλα αυτά και μπράβο στην Αρχή Προστασίας και το Υπουργείο που τα έχουν λάβει υπ’όψιν τους, όμως το πρόβλημα δεν είναι το νομικό κομμάτι, αλλά το κοινωνικό. Είμαστε τόσο κολλημένοι ακόμα ως λαός που το να μην είσαι Χριστιανός Ορθόδοξος μεταφράζεται αυτομάτως ως υπάνθρωπος. Και καλά εγώ προσωπικά αδιαφορώ για το «τι θα πει ο κόσμος». Υπάρχει όμως και η υπόλοιπη οικογένειά μου που θα μπει στο στόχαστρο. Και φυσικά, το ράδιο αρβύλα πάει σύννεφο. Παράδειγμα: Στο στρατό ζήτησα να μην ορκιστώ με θρησκευτικό όρκο αλλά με πολιτικό όπως προβλέπεται. Επειδή δεν ήθελα να με φακελώσουν ως άθεο (όπως κάνουν, κοινό μυστικό είναι) δήλωσα ΧΟ, αλλά επικαλέστηκα διάφορα εδάφια της βίβλου που απαγορεύουν τον όρκο (αυτό το βιβλίο έχει τα πάντα 😀 ). Ο αδερφός μου ορκίστηκε κανονικά, καθότι δεν τον απασχολούν τέτοια θέματα. Όλα ωραία και καλά. Λίγους μήνες μετά, ακούει η καημένη η μάνα μου από φιλικό πρόσωπο το εξής κορυφαίο: «Εγώ δεν τα πιστεύω αυτά, αλλά λένε ότι τα παιδιά σου δεν ορκίστηκαν στο στρατό γιατί τα έχεις και τα δύο αβάπτιστα».
Δυστυχώς δεν ήμουν μπροστά για να ρωτήσω το φιλικό πρόσωπο τι ζόρι ακριβώς τραβάνε, αλλά το περιστατικό είναι ενδεικτικό. Εμένα δε με νοιάζει, νοιάζει όμως τη μάνα μου και δε θέλω να τη στενοχωρώ (αν και το κάνω 🙂 ).
Θέλω να πιστεύω ότι η δικιά μου γενιά και οι επόμενες θα είναι λιγότερο μισαλλόδοξες.
Ομολογουμένως ο στρατός είναι μια άλλη πικραμένη ιστορία. Σαφώς και η μισαλλοδοξία της κοινωνίας είναι σημαντική. Το βαθύτερο πρόβλημα (και επιλύσιμο για εμένα) είναι ότι οι διαφωνούντες με την επικρατούσα δεισιδαιμονία περνάνε απαρατήρητοι.
Αν πχ σε ένα σχολικό τμήμα αντί να απέχει ένας μαθητής από το μάθημα θρησκευτικών απέχουν οι μισοί, τότε αλλάζει και η αντίληψη του κόσμου.
Έχω την εντύπωση ότι αν οι μαθητες ενημερωθούν για τις δυνατότητες που έχουν για τα θρησκευτικά, θα έχουμε μαζικές απαλλαγές. Αλλά μάλλον για τους λάθος λόγους οι περισσότεροι.
Εν πάσει περιπτώσει, για εμένα αυτά είναι ημίμετρα. Προσωπικά, συμφωνώ με τον Daniel Dennett, ο οποίος υποστηρίζει πως πρέπει να σταματήσουμε να κάνουμε κατήχηση στα σχολεία (κάθε κράτος τη δικιά του θρησκεία) και να διδάσκουμε εξίσου για ΟΛΕΣ τις μεγάλες θρησκείες, μόνο γεγονότα και όσον το δυνατόν πιο αντικειμενικά (συν τον αθεϊσμό/αγνωστικισμό/πανθεϊσμό/κλπ προσθέτω εγώ). Έτσι, όχι μόνο δεν τίθονται τα προβλήματα που καλύπτεις στο post, αλλά ο καθένας μπορεί να επιλέξει αυτό που τον εκφράζει, ΜΟΝΟΣ του και ενημερωμένα. Επίσης, όπως υποψιάζεται ο ίδιος, οι μόνες θρησκείες που θα μπορέσουν να επιβιώσουν σε ένα τόσο ανταγωνιστικό περιβάλλον θα είναι αυτές που θα έχουν ελαχιστοποιήσει τα αρνητικά τους στοιχεία (βλέπε μισαλλοδοξία, φανατισμό, ηλίθια, άσχετα και αναχρονιστικα δόγματα, κλπ).
Ακριβώς για να έχουμε μαζικές απαλλαγές έβαλα και εγώ τις οδηγίες 🙂
Η πρόταση του Dennett δεν είναι άσχημη, απλώς -για μένα- το να υπάρχει στα σχολεία ένα μάθημα «θρησκειολογίας» ήδη δίνει πιο πολύ κύρος απ’ότι αξίζει. Θα μπορούσε η ύλη κάλλιστα να χωριστεί στα μαθήματα φιλολογίας, ιστορίας, κοινωνιολογίας, κτλ. Και συμφωνώ ότι η έμφαση οφείλει να είναι στα γεγονότα, όχι στην κατήχηση.
Όσο και αν θα προτιμούσα έναν κόσμο χωρίς θρησκείες, πρέπει να παραδεχτούμε ότι οι θρησκείες, καλώς ή κακώς (καλά, εντάξει: κακώς), είναι σημαντικά κοινωνικά φαινόμενα και βρίσκονται σε πολλές πτυχές της κουλτούρας μας. Αυτό από μόνο του υποδεικνύει ότι χρίζουν μελέτης. Ίσως έχεις δίκιο ότι ολόκληρο μάθημα θρησκειολογίας είναι περισσότερο απ’ότι χρειάζεται, αλλά τέτοιες ισορροπίες επιτυχγάνονται μετά από αρκετές δοκιμές και σίγουρα είμαστε ΠΟΛΥ μακρυά από κάτι τέτοιο. Η πρόταση του Dennett δεν πιστεύω να εφαρμοστεί πουθενά στο προσεχές μέλλον, ώστε να δούμε αν και κατά πόσο είναι βιώσιμη. Φοβάμαι ότι και τα παιδιά μου και τα εγγόνια μου τα ίδια αστικά βουντού θα διδαχθούν. 😦
στο λύκειο μας (στην αμερική — ε… στη δεκαετία των 70’s), είχαμε δύο – προαιρετικά – μαθήματα: πολιτισμοί δυτικοί και μη δυτικοί. περιλάμβανε πληροφορίες γενικότερες και οι θρησκείες ήταν ενταγμένες στο σωστό περιεχόμενο του εκάστοτε τόπου. ήταν εξαιρετικά μαθήματα, σε μια σχετικά προοδευτική γωνία των ΗΠΑ! θα ήθελα να δω τέτοιου είδους μαθήματα στα ελληνικά σχολεία.
Η αποβολή που δε θα ξεχάσω ποτέ στο σχολείο ήταν αυτή που έφαγα στην ώρα της προσευχής. Τιμωρήθηκα γιατί δεν έκανα το σταυρό μου και επειδή (τάχα) μιλάγα κατά την ιερή στιγμή της ομαδικής προσευχής…
Έλεος…
Κάτι μου λέει ότι τίποτα δεν αλλάζει.
Ακριβώς στη σωστή κατεύθυνση αυτό το άρθρο. Αν περιμένουμε να δει το φως το αληθινό ο κοσμάκης και να αρνηθεί την πίστη του, καλά κρασιά… το μέλλον ανήκει στα παιδιά, πράγμα που σημαίνει πως το μέτωπο είναι στα σχολεία.
τα θρησκευτικα ως μαθημα δεν με πειραζουν ιδιαιτερα ,αλλα αυτη η επιμονη για την προσευχη. Το αστειο ειναι οτι την θεωρουσαν και ιερη ωρα την ωρα της προσευχης ,που ακομα και χριστιανος να εισαι δηλαδη δεν το καταλαβα,η προσευχη ειναι προσωπικο ζητημα.
egw pantws otan phga sto sxoleio mou (4o lukeio larissas) na zhthsw apallagh o dieythynths mou eipe pws an htan sth thesh mou tha ntrepotan kai pws dn yparxei periptwsh o pateras mou na mhn ntrepetai na erthei na dhlwsei oti egkrinei apallagh.
dn isxuei
alla ayth htan h apopsh tou dieythynth mou o opoios katelhkse :
» sto diko mas to sxoleio dn dinontai apallages!»
Γουμενόπουλος Δημήτριος ονομάζεται μήπως ο διευθυντής; http://64.233.169.132/search?q=cache:BNhSkCUCzMEJ:dide.lar.sch.gr/arx_dief/ord07.xls+4%CE%BF+%CE%BB%CF%8D%CE%BA%CE%B5%CE%B9%CE%BF+%CE%BB%CE%AC%CF%81%CE%B9%CF%83%CE%B1%CF%82+%CE%B4%CE%B9%CE%B5%CF%85%CE%B8%CF%85%CE%BD%CF%84%CE%AE&hl=en&ct=clnk&cd=3&gl=us&client=firefox-a
egw pantws otan phga sto sxoleio mou (4o lukeio larissas) na zhthsw apallagh o dieythynths mou eipe pws an htan sth thesh mou tha ntrepotan kai pws dn yparxei periptwsh o pateras mou na mhn ntrepetai na erthei na dhlwsei oti egkrinei apallagh.
dn isxuei
alla ayth htan h apopsh tou dieythynth mou o opoios katelhkse :
” sto diko mas to sxoleio dn dinontai apallages!”
Έπρεπε να πας κατευθείαν με ενυπόγραφη δήλωση του κηδεμόνα σου. Ο νόμος αυτό ορίζει δυστυχώς (εκτός αν είσαι ενήλικη).
Από εκεί και πέρα ο διευθυντής είναι φασίστας (ειλικρινά πολύ σπάνια χρησιμοποιώ αυτή την λέξη, γιατί πετιέται με μεγάλη ευκολία και απερισκεψία στο Ελληνικό πολιτικό τοπίο, αλλά εδώ ταιριάζει!). Τί θα πει «στο δικό μας σχολείο δεν δίνονται απαλλαγές»? Ποιός είπε σ’αυτόν τον δημοσιουπάλληλο ότι επειδή διορίστηκε σε μια θέση, απέκτησε και ιδιοκτησιακά δικαιώματα πάνω στον θεσμό?
Διαχειριστής είναι, όχι τσιφλικάς. Και τους νόμους υποχρεούνται να τους τηρούν ΟΛΟΙ, όσες ψευδαισθήσεις και αν κουβαλούν ότι «κόβουν και ράβουν» στον τομέα που υπηρετούν. Αυτές οι αυθαιρεσίες μας έχουν φάει στην Ελλάδα.
Ελπίζω από την πλευρά σου Χριστίνα να ήσουν ευγενική και να έδειξες τον σεβασμό που ταιριάζει (ναι, πιστεύω ότι ταιριάζει, ότι και να είναι ο διευθυντής – οι συναισθηματικές εκρήξεις και η επιθετικότητα φέρνουν αλλαγές πιο σπάνια από την ήρεμη λογική). Γιατί αν το έκανες, μπορείς να συντάξεις μια επιστολή στο υπουργείο και να εκθέσεις την αυθαιρεσία και το προσβλητικό ύφος που αντιμετώπισες απέναντι σ’αυτό το σύννομο και λογικό δικαίωμά σου.
Αν το υπουργείο κάνει την πάπια και καλύψει τέτοια συμπεριφορά, εδώ είμαστε για να το δημοσιοποιήσουμε παραέξω και να τους αφήσουμε έκθετους στην ασυνέπειά τους.
Θα σας ημουν ευγνομων αν μπορουσε καποιος να μου στειλει ολες τις εγκυκλίους που αναφερονται στο θεμα της απαλλαγης στο μαθημα των θρησκευτικων στο email που σας δινω (σε μορφη pdf αν ειναι δυνατον με σφραγιδες και υπογραφες οπως τις παρελαβαν τα σχολεία απο το Υπ.Ε.Π.Θ). Εναι μεγαλη αναγκη.
Ευχαριστω εκ των προτερων
@Φώτιος: Μπορείς να κατεβάσεις και τις 3 εγκύκλιος που έστειλε το Υπουργείο το 2008 σε pdf μέσω των σύνδεσμων της τελευταίας παραγράφου εδώ: https://atheoi.org/2008/11/20/apallagi-dieukriniseis-sinigoros-tou-politi/
θα ηθελα να ρωτησω αν καποιος παρει απαλλαγη στα θρησκευτικα στην δευτερα λυκειου πρεπει να δωσει δηλωση και στην τριτη λυκειου?