atheoi.ORG

Πολύς ντόρος έχει γίνει σχετικά με τον χαρακτήρα του μαθήματος των θρησκευτικών. Είναι τελικά υποχρεωτικό το μάθημα ή όχι; Ιδού η δική μου ταπεινή προσπάθεια απάντησης του ερωτήματος.

Σύμφωνα με την εγκύκλιο 104071/Γ2/4.8.2008 (τα έντονα γράμματα δικά μου), απλά τα πράγματα. Υποχρεωτική διδασκαλία: Ναί:

α) Το μάθημα των Θρησκευτικών διδάσκεται σε όλες τις σχολικές μονάδες της Πωτοβάθμιας και Δευτεροβάδμιας Εκπαίδευσης, σύμφωνα με τα επίσημα υποχρεωτικά Αναλυτικά και Ωρολόγια Προγράμματα που έχουν καθορισθεί από το Υπουργείο Εθνικής Παιδείας και Θρησκευμάτων.

Από την ίδια εγκύκλιο. Υποχρεωτική παρακολούθηση: Όχι:

β) Για τους γονείς των ανήλικων μαθητών ή τους ίδιους τους μαθητές, εάν είναι ενήλικοι, που για λόγους συνείδησης δεν επιθυμούν να παρακολουθήσουν το μάθημα των Θρησκευτικών, δεν είναι αναγκαία η αιτιολόγηση της άρνησης στην υπεύθυνη δήλωση που απαιτείται. Διαδικασία άλλωστε που ακολουθείται στην πρωτοβάθμια εκπαίδεθση για πάρα πολλά χρόνια.

Άρα, με την ισχύουσα κατάσταση, ναι μεν το υπουργείο έχει υποχρέωση να φροντίζει για την διδασκαλία του μαθήματος σε όλα τα σχολεία, αλλά οι μαθητές δεν έχουν καμμία υποχρέωση να το παρακολουθούν εφ’όσον δεν το επιθυμούν.

Μια εύλογη ερώτηση είναι: Τι συμβαίνει αν μια ολόκληρη τάξη ή τμήμα αποφασίσει να πάρει απαλλαγή; Εκεί τι προβλέπεται; Έχει συμβεί ακόμα κάτι τέτοιο στα χρονικά; Για όσους ενδιαφέρονται να βάλουν το λιθαράκι τους ώστε να γίνει ο στόχος πραγματικότητα, υπάρχει εδώ η έτοιμη αίτηση απαλλαγής για εκτύπωση και συμπλήρωση.

ΥΓ1 Έσβησα κατά λάθος τα προηγούμενα 20 σχόλια. Ζητώ ταπεινά συγγνώμη από τους σχολιαστές.
ΥΓ2 Γίνεται ενδιαφέρουσα συζήτηση στο ιστολόγιο του φίλου Διαγόρα σχετικά με την δημιουργία συλλογικής προσπάθειας άθεων / άθρησκων / ορθολογιστών / σκεπτικιστών / υπέρμαχων του κοσμικού κράτους.

Επ’ευκαιρία της πρόσφατης ανακοίνωσης του Συνηγόρου του Πολίτη σχετικά με το δικαίωμα απαλλαγής από το μάθημα των θρησκευτικών, παραθέτω το καίριο κομμάτι-κοινώς «το ζουμί» (υπογραμμίσεις και έντονα του Συνηγόρου):

Σύμφωνα με τις ισχύουσες πρόσφατες εγκυκλίους του ΥΠ.Ε.Π.Θ. (συγκεκριμένα, τις 91109/Γ2/10.7.2008 και 104071/Γ2/4.8.2008), οι οποίες δεν θέτουν νέο κανόνα, αλλά απλά ερμηνεύουν τον νόμο, οι μαθητές πρωτοβάθμιας και δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης μπορούν να απαλλάσσονται από το μάθημα των Θρησκευτικών, εφόσον οι γονείς ή κηδεμόνες τους (όταν οι μαθητές είναι ανήλικοι) ή οι ίδιοι οι μαθητές (όταν είναι ενήλικοι) υπογράψουν και προσκομίσουν στο σχολείο υπεύθυνη δήλωση, στην οποία θα αναφέρουν την επιθυμία απαλλαγής τους γ ι α λ ό γ ο υ ς σ υ ν ε ί δ η σ η ς , χωρίς να δηλώνεται ο λόγος της συγκεκριμένης αυτής επιλογής.

Πηγή: Κείμενο ανακοίνωσης 17/11/2008. Δείτε επίσης την σχετική επιστολή που εστάλη στο ΥπΕΠΘ.

Με λίγα λόγια ο Συνήγορος του Πολίτη επαληθεύει τα δημοσιεύματα που είχαν βγει τον Αύγουστο σχετικά με τις νέες εγκυκλίους του Υπουργείου στα οποία είχα αναφερθεί εδώ.

Για του λόγου το αληθές παραθέτω με τη σειρά μου από την εγκύκλιο 91109/Γ2/10.7.2008:

Ύστερα από την υποβολή ερωτημάτων σχετικά με το θέμα της απαλλαγής των μαθητών από το μάθημα των Θρησκευτικών, σας κάνουμε γνωστό ότι για την απαλλαγή αυτή απαιτείται υπεύθυνη δήλωση κηδεμόνα του μαθητή αν είναι ανήλικος ή του ιδίου αν είναι ενήλικος, στην οποία θα ανφέρεται επιθυμία απαλλαγής, χωρίς να δηλώνεται ο λόγος της συγκεκριμένης επιλογής.

Αλλά και από την εγκύκλιο 104071/Γ2/4.8.2008 που ακολούθησε άμεσα:

Για τους γονείς των ανήλικων μαθητών ή τους ίδιους τους μαθητές, εάν είναι ενήλικοι, που για λόγους συνείδησης δεν επιθυμούν να παρακολουθήσουν το μάθημα των Θρησκευτικών, δεν είναι αναγκαία η αιτιολόγηση της άρνησης στην υπεύθυνη δήλωση που απαιτείται. Διαδικασία άλλωστε που ακολουθείται στην πρωτοβάθμια εκπαίδεθση για πάρα πολλά χρόνια.

Μπορείτε να βρείτε ολόκληρη την εγκύκλιο 91109/Γ2/10.7.2008 εδώ και εδώ φιλοξενούμενη στο Πανελλήνιο Σχολικό Δίκτυο και τον Συνήγορο του Πολίτη αντίστοιχα. Ομοίως η 104071/Γ2/4.8.2008 διαθέσιμη εδώ και εδώ. Υπάρχει και η εγκύκλιος Φ12/977/109744/Γ1 από τις 26.8.2008 που αναφέρεται στην απασχόληση όσων μαθητών απαλάσσονται εδώ.

Με όλα αυτά αλλάζει τίποτα για τους μαθητές και τους γονείς που θέλουν τα παιδιά τους να απαλλαγούν από τη διδασκαλία θρησκευτικών; Στην ουσία όχι. Για όσους ενδιαφέρονται, στην σελίδα της απαλλαγής από το μάθημα θρησκευτικών φιλοξενείται ανανεωμένο υπόδειγμα δήλωσης έτοιμο για συμπλήρωση και υπογραφή.

Για το Υπ. Παιδείας προφανώς ισχύει το αρχαίο ρητό «η επανάληψη είναι η μητέρα της μάθησης». Σε πρόσφατη εγκύκλιο που βγήκε σήμερα σε δημοσιότητα προς τις Διευθύνσεις Πρωτοβάθμιας και Δευτεροβάθμιας Εκπαίδευσης τονίζεται ότι για την απαλλαγή από το μάθημα θρησκευτικών:

απαιτείται υπεύθυνη δήλωση του κηδεμόνα του μαθητή αν είναι ανήλικος ή του ιδίου αν είναι ενήλικος, στην οποία θα αναφέρεται η επιθυμία απαλλαγής, χωρίς να δηλώνεται ο λόγος της συγκεκριμένης επιλογής

Επιβεβαιώνει ο υπουργός δηλαδή ακριβώς αυτό που λέμε εδώ στο atheoi.ORG εδώ και σχεδόν ένα χρόνο για το δικαίωμα απαλλαγής όλων των μαθητών από την προσευχή, τους εκκλησιασμούς, και βέβαια τα μάθημα θρησκευτικών. Στο https://atheoi.org/apallagi υπάρχει όλη η σχετική πληροφόρηση μαζί με έτοιμο υπόδειγμα δήλωσης σε μορφή .doc και .pdf για εκτύπωση και υπογραφή από τον γονέα.

Ο Υπουργός Παιδείας Ευρ. Στυλιανίδης με την νέα εγκύκλιο για την απαλλαγή από τα θρησκευτικά

Το αρχικό μου άρθρο για το θέμα εδώ που περιέχει τις προηγούμενες εγκυκλίους, αποφάσεις, και δελτία τύπου. Προσωπική μου άποψη ότι η νέα εγκύκλιος δεν προσφέρει ουσιαστικά κάτι νεότερο, αλλά η αυξημένη δημοσιότητα είναι σίγουρα ευπρόσδεκτη!

Αναφορές ΜΜΕ: Ελευθεροτυπία, Τα Νέα, Έθνος, cosmos.gr, Pathfinder, in.gr, Ημερησία, Αθήνα 9.84, Καθημερινή

Ενδεχομένως κάποιοι αναγνώστες να είναι μαθητές σχολείου ή να έχουν παιδιά που είναι μαθητές σχολείου. Πιθανό να μην επιθυμούν τη συμμετοχή στην σχολική προσευχή, τους εκκλησιασμούς, και το μάθημα των θρησκευτικών. Έκανα λοιπόν μια έρευνα στο διαδίκτυο και αυτο που διαπίστωσα είναι ότι -στα χαρτιά τουλάχιστον- η απαλλαγή είναι μια πολύ εύκολη υπόθεση.

Το site theschooligans.gr μέσα από την ενότητα «Μάθε τα δικαιώματά σου» δίνει απαντήσεις σε μαθητές που στέλνουν αληθινά περιστατικά με άδικες τιμωρίες ή παράνομες απειλές σχετικά με τη συμμετοχή σε σχολικές εορτές, τις απουσίες, και ναι-το μάθημα των θρησκευτικών.

Η πιο πρόσφατη εγκύκλιος του Υπουργείου Εθνικής Παιδείας για το θέμα είναι από τις 13/6/2002 υπάρχει ολόκληρο εδώ (site Διεύθ. Δευτεροβάθμιας Εκπαίδευσης Ν. Ξάνθης) και δηλώνει ότι:

…η απαλλαγή αυτή πρέπει να στηρίζεται σε δήλωση του ίδιου του μαθητή αν είναι ενήλικος ή των γονέων του αν είναι ανήλικος στην οποία θα αναφέρει ότι δεν είναι Χριστιανός Ορθόδοξος, χωρίς να είναι υποχρεωτική η αναφορά του θρησκεύματος στο οποίο ανήκει.

Όμως ακόλουθη σύσταση της Αρχής Προστασίας Δεδομένων Προσωπικού Χαρακτήρα στις 25/6/2002 καταλήγει ότι:

[το Υπουργείο] Να εκδώσει κάθε αναγκαία οδηγία προς τις οικείες εκπαιδευτικές αρχές και τους διευθυντές των σχολειών ώστε, εφεξής, από τους γονείς ή κηδεμόνες που επιθυμούν τα παιδιά τους να απαλλαγούν από το μάθημα των θρησκευτικών να μην ζητείται να δηλώνουν, αν είναι άθρησκοι, ετερόδοξοι ή ετερόθρησκοι, αλλά να ασκούν το δικαίωμα τους αυτό, κατ΄ επίκληση των πεποιθήσεών τους και χωρίς να προβαίνουν σε καμία περαιτέρω διευκρίνιση.

Εξ’ού και το Δελτίου Τύπου του Υπουργείου στις 24/2/2005:

…για όσους μαθητές δεν επιθυμούν την παρακολούθηση, ή την συμμετοχή τους στις ανωτέρω δραστηριότητες, το Υπουργείο Παιδείας με την Εγκύκλιο Γ2/ 61723-13/6/2002, παρέχει το δικαίωμα της πλήρους απαλλαγής τους, αρκεί ο ίδιος ο μαθητής, ή ο γονέας αυτού, να δηλώσει εγγράφως την επιθυμία του χωρίς να υποχρεούται σε καμία περαιτέρω εξήγηση, ή διευκρίνιση.

Υπάρχει όμως μια άλλη εγκύκλιος του Υπουργείου που βρήκα επίσης στο πλούσιο site του Νομού Ξάνθης και δίνει τη δυνατότητα στα σχολεία να τροποποιήσουν το πρόγραμμα ώστε τα θρησκευτικά να διδάσκονται την τελευταία ώρα της ημέρας και να αφήνουν τα παιδιά που δεν συμμετέχουν να φύγουν μια ώρα νωρίτερα:

…Επίσης, εφόσον οι λειτουργικές ανάγκες το επιτρέπουν, είναι δυνατόν να διαμορφώνεται το ωρολόγιο πρόγραμμα του σχολείου με τρόπο ώστε τα Θρησκευτικά στις τάξεις που φοιτούν μη ορθόδοξοι μαθητές να διδάσκονται την τελευταία διδακτική ώρα, για να μπορούν οι μαθητές αυτοί να αποχωρούν από το σχολείο, ύστερα από υποβολή σχετικής δήλωσης των γονέων τους.

Δική μου ερμηνεία είναι ότι εξ’υπακούεται ότι μπορούν οι απαλλαγμένοι μαθητές να πάνε στο μάθημα μετά το τέλος της πρωϊνής προσευχής χωρίς κυρώσεις, όμως καλό να γίνει σχετική ερώτηση στο υπουργείο για διευκρίνηση.

Αν κάποιος έχει ήδη υποβάλλει σχετική δήλωση, ευχαρίστως να μου στείλει το κείμενο ώστε να τεθεί στη διάθεση των υπόλοιπων αναγνωστών για εύκολη εκτύπωση και υπογραφή.